Ιστορίες, δυστυχώς, αληθινές.

Με έχουν ρωτήσει κάμποσες φορές, ποιο είναι το αγαπημένο μου παιδικό βιβλίο, ή ποιο βιβλίο διάβαζα με ατέλειωτη ευχαρίστηση ως παιδί.  Ποτέ ωστόσο δεν με έχουν ρωτήσει, αν υπήρχε κάποιο βιβλίο που δεν μου άρεσε όταν ήμουν παιδί. Θεωρώ, όμως, πως τα αναγνωστικά μας γούστα και επιπλέον οι συγγραφικές μας επιλογές και το ύφος μας, ίσως και κάποια κομμάτια του χαρακτήρα μας, διαμορφώνονται, όχι μονάχα από τα βιβλία που μας έχουν σημαδέψει θετικά, αλλά και από εκείνα που μας έχουν σημαδέψει αρνητικά.

Υπήρχε, λοιπόν, ένα βιβλίο που όταν ήμουν παιδί δεν άντεχαν να ακούω ή να διαβάζω. Που μου προκαλούσε βαθιά θλίψη το άκουσμα και μόνο του τίτλου του. Ένα σφίξιμο στην καρδιά το εξώφυλλό του. Και συναισθηματική συντριβή η πλοκή της ιστορίας του. Μια στεναχώρια που έμενε ανεξίτηλη για μέρες μετά.

Και όμως, κάθε φορά που συναντούσα αυτή την παιδική ιστορία, είτε ως βιβλίο είτε ως κινούμενο σχέδιο- και αυτό συνέβαινε πολύ συχνά τη δεκαετία του 80’- καθόμουν βασανιστικά και το διάβαζα ή το παρακολουθούσα, ξανά και ξανά με μια και μοναδική προσμονή: να έχει διαφορετικό τέλος. Γιατί, πραγματικά, καθόλου δεν με παρηγορούσε το γεγονός ότι το κοριτσάκι πεθαίνοντας πήγαινε στον παράδεισο όπου συναντούσε την πολυαγαπημένη του γιαγιά!  

Δυστυχώς, όμως, εκείνη την εποχή δεν υπήρχε διαφορετικό τέλος για Το κοριτσάκι με τα σπίρτα.

Η ιστορία αυτή που είχε στοιχειώσει τα παιδικά μου χρόνια, γράφτηκε από τον Δανό λογοτέχνη Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, εκδόθηκε το 1845 και αντικατοπτρίζει την σκληρή εποχή του 19ου αιώνα στην Ευρώπη, όπου κυριαρχούσε η ταξική ανισότητα και η έλλειψη νόμων για την παιδική προστασία.  Η ιστορία διαδραματίζεται μάλιστα μέρες γιορτινές, παραμονή Πρωτοχρονιάς, κάνοντας ακόμη πιο σπαρακτική την κατάσταση και την κατάληξη του μικρού κοριτσιού.

Για ένα παιδί που ζούσε στο ασφαλές περιβάλλον μια επαρχιακής ελληνικής πόλης της δεκαετίας του 80΄ η ιστορία φάνταζε αδιανόητη και εφιαλτική. Και ποτέ, μα ποτέ δεν θα μπορούσα τότε να φανταστώ πως στο πέρασμα των χρόνων ο κόσμος μας θα γέμιζε κοριτσάκια και αγοράκια, με ή χωρίς σπίρτα, που θα λαχταρούσαν ό,τι και κείνο το κοριτσάκι, τη θαλπωρή ενός σπιτιού.

Εύχομαι η νέα χρονιά να χαρίσει σε όλους μας υγεία και σε όλα τα παιδιά του κόσμου που απειλούνται, ένα ζεστό σπίτι.

Καλές γιορτές!

Επίσκεψη φιλαναγνωσίας στο 27ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας.

8/12/2016

Μια πολύ ενδιαφέρουσα και ουσιαστική συνάντηση με τα όλα τα παιδιά του 27ου Δ.Σ. Λάρισας, χωρισμένα ανά τάξεις. Ευχαριστώ θερμά το Σύλλογο Γονέων και τους εκπαιδευτικούς για την πρόσκληση και την προετοιμασία των παιδιών.

Η ζωγραφιά ανήκει σε μαθήτρια της Γ τάξης και τη ζωγράφισε κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης από τη δασκάλα τους του βιβλίου, Ένας κήπος στην τάξη μας.

ΜΕ 6 ΚΛΙΚ

το νέο βιβλίο της Γιώτας Φώτου, εκδ. Ψυχογιός.

H ζωή της δωδεκάχρονης Βίβιαν θα αλλάξει ολοκληρωτικά μετά τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα του πατέρα της. Η οικογένειά της εγκαταλείπει την ιδιαίτερα άνετη ζωή τους στην Αθήνα και μετακομίζει σε ένα άγνωστο για τη Βίβιαν χωριό. Ο κόσμος της καταρρέει.

Την ίδια στιγμή ο συνομήλικός της Στέργιος ζει μια διαφορετική ζωή στο χωριό, δίπλα στη φύση. Διαφορετική, αν και όχι εντελώς απαλλαγμένη από το άγχος των οικονομικών δυσκολιών που ταλαιπωρούν και τους κατοίκους της υπαίθρου.

Η γνωριμία τους δεν θα ενθουσιάσει κανέναν από τους δύο. Η Βίβιαν κλεισμένη ερμητικά στον εαυτό της αρνείται να δεχθεί τη νέα κατάσταση στη ζωή της και βλέπει μονάχα όσα τη χωρίζουν από τα παιδιά του χωριού και βέβαια από τον Στέργιο. Εκείνος από την πλευρά του βλέπει στο πρόσωπό της όσα εκείνη τού επιτρέπει να δει: μια ωραία μεν, αλλά ψηλομύτα και ξινή Αθηναία. Σχετικά σύντομα ωστόσο θα αποδειχθεί πως όσα τους ενώνουν είναι πολύ πιο βαθιά και ουσιαστικά από όσο θα μπορούσαν να φανταστούν.

Κομβική θέση στο μυθιστόρημα έχει η ενασχόληση των παιδιών με τη φωτογραφία αλλά και ένα ζηλευτό κτήμα με ροδιές. Η εκπληκτική θέα προς το κτήμα που έχει από το παράθυρό της η Βίβιαν, θα την οδηγήσει σταδιακά και στη διαφορετική θέαση του δικού της κόσμου.

Η συγγραφέας δεν επιλέγει τη γραμμική αφήγηση στην ιστορία της. Παίζοντας με τα κλικ του φωτογραφικού φακού, εναλλάσσει την εστίαση της αφήγησή της από τη Βίβιαν στον Στέργιο, φωτίζοντας τη διαφορετική οπτική τους για τα ίδια γεγονότα. Κατ΄αυτόν τον τρόπο τα συναισθήματα  των ηρώων  φανερώνονται ανάγλυφα,  αφού  ο  αναγνώστης τα προσλαμβάνει από την οπτική γωνία του ίδιου του φορέα τους.
Στο 6ο κλικ ωστόσο τα πράγματα θα αλλάξουν...

Με 6 κλικ του φωτογραφικού φακού στον καμβά της φύσης και με την αδιαμφισβήτητη μυθοπλαστική της ικανότητα, η Γιώτα Φώτου αποτυπώνει συναισθήματα, εικόνες και καταστάσεις με τρόπο γλαφυρό εστιάζοντας ταυτόχρονα σε περισσότερα από ένα ζητήματα.

Με ρεαλισμό μεταφέρει τη συντριβή και τον θυμό του κοριτσιού που απρόσμενα βλέπει τη ζωή του να αλλάζει.  Στο πρόσωπο της Βίβιαν ωστόσο, ο αναγνώστης μπορεί να διακρίνει όχι μονάχα τη νεαρή έφηβη που στερείται την άνετη διαβίωσή της, αλλά κάθε άνθρωπο που η ζωή τού επιβάλλει, χωρίς κανένα δικαίωμα επιλογής, να εγκαταλείψει ό,τι αγαπά και ό,τι νιώθει πως τον προσδιορίζει.

Μεταφέρει επιπλέον την αγωνία και τον αγώνα εκείνων που, ενώ οι επιλογές τους έμοιαζαν ασφαλείς, τούς άφησαν τελικά μετέωρους και τούς ανάγκασαν να πάρουν αποφάσεις με γνώμονα την ίδια την επιβίωση.

Μεταφέρει τις αγωνίες των ανθρώπων της υπαίθρου για τους οποίους η καλλιέργεια της γης είναι ο τρόπος τους να ζήσουν.

Αλλά κυρίως αποτυπώνει τις λεπτές διεργασίες που συντελούνται στις ψυχές δυο εφήβων που έρχονται αντιμέτωποι με τα απρόσμενα παιχνίδια της ζωής από τη μια και με τα δικά τους πρωτόγνωρα συναισθήματα από την άλλη, σε μια χρονική περίοδο που προσπαθούν έτσι και αλλιώς να ορίσουν τον εαυτό τους στον κόσμο. Και πώς θα μπορούσαν να τον ορίσουν μακριά από τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα;

Η Γιώτα Φώτου γράφει για άλλη μια φορά ένα πρωτότυπο και άρτιο μυθιστόρημα, με γρήγορη πλοκή και ολοζώντανους χαρακτήρες που διαβάζεται απνευστί. Ένα βιβλίο, ύμνο στη φύση, η οποία οδηγεί στην ψυχική ανάταση, θρέφει με τους καρπούς της το σώμα και καταφέρνει τελικά να ενώσει δυο παιδιά από φαινομενικά εντελώς διαφορετικούς κόσμους.

Το αγόρι που κέρδισε τον Χρόνο-Η μαγισσούλα που έτρωγε αριθμούς. Public Λάρισας, 12 Νοεμβρίου

Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας στη γνωριμία με τα νέα μου βιβλία!

Διπλή παρουσίαση για παιδιά από 5 έως 11 ετών. Σάββατο 12 Νοεμβρίου, Public Λάρισας.

Ο ρόλος του δασκάλου στον θρησκευτικό προσανατολισμό των μαθητών του

Τις τελευταίες μέρες διαβάζω οργισμένα σχόλια μερίδας εκπαιδευτικών, με αφορμή το ζήτημα του αγιασμού και της προσευχής, που λέγεται πως θα καταργηθούν.

Το σχεδόν απειλητικό ύφος, το γεμάτο ‘’θρησκευτική έπαρση’’ με το οποίο διαμηνύουν πως ‘’εκείνοι θα κάνουν ό,τι θέλουν και θα ‘γράψουν’ τις εγκυκλίους στα παλιά τους τα παπούτσια’’  ή πως για να αντισταθούν ‘’θα προσεύχονται με τα παιδιά τους (μαθητές τους) νυχθημερόν’’ με κάνουν να αναρωτιέμαι: γιατί μπορεί κάποιος δάσκαλος ή νηπιαγωγός να θέλει οπωσδήποτε να σηκώσει στους ώμους τους το δύσκολο έργο του θρησκευτικού προσανατολισμού των παιδιών της τάξης του; Και μάλιστα με τόσο φανατισμό, ρισκάροντας  επιπλέον την πιθανότητα να έρθει σε ρήξη με τις οικογένειες των παιδιών; Γιατί τα παιδιά έχουν οικογένειες και εκείνες είναι υπεύθυνες για ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα. 

 Ως παιδαγωγοί μάλιστα, κατανοούν καλύτερα από τον καθένα τις δραματικές συνέπειες που έχει για τη συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού η έκθεση του σε αντίθετες ή αντικρουόμενες ιδέες/απόψεις, ιδιαίτερα όταν αυτές προέρχονται από τα δυο πιο σημαντικά πρόσωπα της ζωή του, το δάσκαλο και τους γονείς. Εκτός και αν θέλουν να αναλάβουν και τον θρησκευτικό προσανατολισμό των οικογενειών των παιδιών, καθιστώντας άχρηστη τη λέξη ‘’ανεξιθρησκία’’.

Κατά τη φοίτησή τους στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό τα παιδιά δεν γίνονται αποδέκτες των θρησκευτικών απόψεων ενός μόνο δασκάλου. Ένα παιδί είναι δυνατό ν΄ αλλάξει έξι φορές δάσκαλο, συν μία ή δυο νηπιαγωγούς. Γίνεται αμέσως κατανοητό πως από πολύ μικρή ηλικία ποτίζεται με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις αλλά και τις διαβαθμίσεις της έντασης της πίστης του καθενός από αυτούς. Αυτό παραδόξως θα μπορούσε να έχει και θετικές συνέπειες: Τα παιδιά κατανοούν από πολύ νωρίς πως οι άνθρωποι δεν πιστεύουν με τον ίδιο τρόπο και την ίδια ένταση. Ακόμη περισσότερο, πως δεν εκφράζουν με το ίδιο τρόπο τα ''πιστεύω'' τους. Ίσως μάλιστα να είναι η αρχή για να κατανοήσουν μεγαλώνοντας πως οι άνθρωποι δεν πιστεύουν και στα ίδια πράγματα. 

Από την άλλη, πώς μπορεί να είναι σίγουρος κανείς πως τα ''πιστεύω'' του εκάστοτε δασκάλου δεν θα τον οδηγήσουν σε ακρότητες, (τις οποίες ο ίδιος δεν θα κατανοεί καν) με τις όποιες συνέπειες για τους μαθητές του; Μήπως θα ήταν καλύτερα να κρατά την ένταση των θρησκευτικών του ''πιστεύω'' εκτός τάξης, γνωρίζοντας πως η δική του θέση είναι να ενώνει και όχι να χωρίζει; Να βοηθά το πνεύμα να πλαταίνει και όχι να προσηλυτίζει; Να στέκεται αρωγός στο παιδί ώστε να φτάσει στη δική του ''αλήθεια'' και όχι να του υποδεικνύει την ''αλήθεια'' στην οποία έφτασε αυτός, μέσα από τις δικές του αναζητήσεις και ανησυχίες;

Δάσκαλοι και νηπιαγωγοί ασκούν ένα δύσκολο επάγγελμα-λειτούργημα με δεκάδες καθημερινές αντιξοότητες και δυσκολίες που πρέπει να υπερπηδήσουν για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, ξεπερνώντας συχνά τον εαυτό τους. Ποιον βοηθά η κατασπατάληση ενέργειας, η δημιουργία εντάσεων, διακρίσεων και συγκρούσεων γύρω από ένα τόσο προσωπικό και υποκειμενικό θέμα;

Από την άλλη οι οικογένειες φέρουμε την ευθύνη μας. Κατανοούμε πως εμείς, ως γονείς, είμαστε πρωτίστως υπεύθυνοι για την καλλιέργεια του όποιου θρησκευτικού πνεύματος στα παιδιά μας, όπως εμείς είμαστε πρωτίστως υπεύθυνοι για όλα τα θέματα που τα αφορούν; Ή μήπως μας φαίνεται ευκολότερο να αναλαμβάνουν άλλοι την ευθύνη και έτσι το απαιτούμε από το σχολείο; Η ευθύνη όμως είναι δική μας και αυτή ως τα 18 χρόνια των παιδιών μας. Έπειτα εκείνα θα αποφασίσουν για τον θρησκευτικό προσανατολισμό τους ο οποίος κανέναν τρίτο δεν αφορά και ούτε καταδεικνύει την ποιότητα του ανθρώπου.

Τέλος να υπογραμμίσω, πως κατά την προσωπική μου άποψη, το ζήτημα της προσευχής, ή του ομαδικού εκκλησιασμού στα πλαίσια του  σχολείου, δεν φέρνει σε αντιπαράθεση τους αλλόθρησκους ή άθεους ή αγνωστικιστές κτλ με τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. Είναι πολύ πιο βαθύ και περίπλοκο. Με έκπληξη πληροφορήθηκα, όχι πολύ καιρό πριν,  το δράμα των οικογενειών (και το εννοώ ‘’δράμα’’ γιατί ως τέτοιο το βιώνουν) που ακολουθούν το παλιό ημερολόγιο και απαγορεύεται να μπουν σε εκκλησία που ακολουθεί το νέο. (!) Πώς να εξηγήσουν στο 5χρονο, 6χρονο, 7χρονο κτλ παιδί τους γιατί απαγορεύεται να ακολουθεί τους συμμαθητές του κατά τον εκκλησιασμό με το σχολείο;

Ψηλά τα χέρια, της Έλενας Αρτζανίδου

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός, στα μέσα του Μάρτη, το νέο βιβλίο για παιδιά της Έλενας Αρτζανίδου, με τίτλο Ψηλά τα χέρια με θέμα την ενδοσχολική βία αλλά και την επιλεκτική αλαλία.

Κεντρικός ήρωας της ιστορίας ο Τζίμης, ένα αγόρι που βρίσκει αστείο να "πυροβολεί" με τα αυτοσχέδια όπλα του τους συμμαθητές του αλλά και να τους προσβάλει με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς για την εξωτερική τους εμφάνιση, όταν εκείνοι του ζητούν να σταματήσει να τους ενοχλεί. Γύρω του η Μαλένα, ο Μάνος αλλά και η ευαίσθητη Θεοφίλη, η οποία από την μέρα που πήγε στο σχολείο τους δεν έχει καταφέρει να τους μιλήσει, άλλοτε τον ανέχονται, άλλοτε εκνευρίζονται και συχνά πληγώνονται από την συμπεριφορά του. Όμως ακόμη και η ανοχή έχει τα όριά της και ο Τζίμης με την συνεχώς ενοχλητική και προκλητική συμπεριφορά του θα το διαπιστώσει με απρόσμενο τρόπο!

Η Έλενα Αρτζανίδου γράφει για άλλη μια φορά, μια άρτια παιδαγωγικά, ευχάριστη, ζωντανή ιστορία με γλώσσα απλή και ρέουσα και με αναγνωρίσιμους χαρακτήρες με τους οποίους εύκολα θα ταυτιστούν όλα τα παιδιά, δίνοντάς τους πάμπολλα μηνύματα για τη στάση που πρέπει να κρατούν σε αντίστοιχες περιπτώσεις σε αυτό το τόσο σοβαρό θέμα.

Όλες τις πληροφορίες για το βιβλίο αλλά και τη συγγραφέα θα τις βρείτε εδώ:

http://www.psichogios.gr/site/Books/show/1003366/pshla-ta-xeria

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου 2016

Στην Καστοριά με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους δασκάλους για την προετοιμασία των παιδιών και στους γονείς για την παρουσία τους, στις βιβλιοθήκες, Κορησού-Κωνσταντινίδειος Βιβλιοθήκη και στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καστοριάς για την οργάνωση της εκδήλωσης και την πρόσκληση, στο βιβλιοπωλείο ΑΛ-ΠΑ για την εξαιρετική φιλοξενία και στις εκδόσεις Ψυχογιός για την υποστήριξη.

Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων πολιτιστικού κέντρου Κορησού.

Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων πολιτιστικού κέντρου Κορησού.

Δημόσια Βιβλιοθήκη Καστοριάς

Δημόσια Βιβλιοθήκη Καστοριάς