Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

Το διώροφο της Τσιμισκή

το νέο βιβλίο της Γιώτας Φώτου, εκδ. Ψυχογιός.


(Από την παρουσίαση του βιβλίου στη Λάρισα, στις 31 Μαρτίου 2015)


Όταν η Ειρήνη Δελίογλου ξεκινά να μας εκμυστηρεύεται μέσα από την πένα της Γιώτας Φώτου την αδιέξοδη και εξ΄ αποστάσεως 12χρόνη  σχέση της με τον Γάλλο Ντανιέλ στην Ελλάδα του 2014, και ακόμη περισσότερο όταν στην πλοκή της ιστορίας εισέρχεται αθόρυβα αλλά καταλυτικά η αινιγματική Πέρσα Χαραλαμπίδη που ετοιμάζεται να παντρευτεί το γόνο μιας από τις πλουσιότερες οικογένειες της Θεσσαλονίκης, δεν περνά από το μυαλό του αναγνώστη πως ξεκινά μια καταβύθιση στην ιστορία που θα μας οδηγήσει πίσω στις αρχές του 20ού αιώνα. 

Κομβικό σημείο του μυθιστορήματος ένα σπίτι, το Διώροφο της Τσιμισκή. Μπορεί ένα διώροφο οίκημα να συνδέει τις ζωές ανθρώπων φαινομενικά άσχετων μεταξύ τους και ταυτόχρονα να κουβαλά την ιστορία ενός από τους πιο πολυτάραχους αιώνες για την Ελλάδα και την ανθρωπότητα; 
Μπορεί, όταν η ιστορία είναι γραμμένη με την μυθιστορηματική δεινότητα της Γιώτας Φώτου και σε συνδυασμό με την ιστορική τεκμηρίωση, μεταφερόμαστε αβίαστα από τη Θεσσαλονίκη του 2014, στη Θεσσαλονίκη των πενήντα χιλιάδων εβραίων του 1940, και έπειτα στη Θεσσαλονίκη της ναζιστικής κατοχής. Και καθώς η πλοκή ξεδιπλώνεται φτάνουμε ως το 1922, στην περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής και του ξεριζωμού των ελλήνων της Σμύρνης, αλλά και της γενοκτονίας των Αρμενίων που σφράγισαν με τρόπο καταλυτικό τις ζωές όχι μόνο των ανθρώπων που τα βιώσαν άμεσα αλλά και των απογόνων τους. 

Στο μυθιστόρημα δεν ακολουθείται η ευθεία χρονική γραμμή. Οι χρονικές περίοδοι εναλλάσσονται από τη συγγραφέα με άνεση δίνοντας αβίαστα από τη μια, μία γλαφυρή εικόνα της κάθε εποχής, των περιοχών, των ανθρώπων, των συνηθειών τους και των γεγονότων και  απο την άλλη σμιλεύοντας την ιστορία, γεμίζοντας τα κενά, δημιουργώντας νέες απορίες και προσμονές στον αναγνώστη.

Κατά τον ίδιο τρόπο η αφηγηματική γραμμή δεν είναι μονοδιάστατη. Στην αφήγηση της ιστορίας συμβάλλουν τρία πρόσωπα: η Ειρήνη Δελίολγου που η πρωτοπρόσωπη αφήγησή της δίνει στον αναγνώστη την αίσθηση της οικειότητας με κείνη από την πρώτη σελίδα του βιβλίου. Η τριτοπρόσωπη διήγηση του αφηγητή και ο αφοπλιστικός μονόλογος της εβραίας Ρόζας Ναζάρι, κεντρικού προσώπου του μυθιστορήματος. Ένας μονόλογος που δεν είναι μόνο βαθιά συγκινησιακός, μα που επιπλέον κουβαλά τη σοφία και τη σύνεση του ανθρώπου που επιστρέφοντας από την κόλαση έχει τη νηφαλιότητα να επιδιώκει να κληροδοτήσει στις επόμενες γενιές τη μνήμη, τη γνώση αλλά όχι το μίσος.

 Η βαθιά σκιαγράφηση των χαρακτήρων και η αφηγηματική τεχνική της Γιώτας Φώτου βοηθά τη μυθιστορηματική πλοκή να φτάσει στο απόγειό της και καταφέρνει να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι και την τελευταία σελίδα αφού οι αποκαλύψεις σταματούν κυριολεκτικά με το τέλος του βιβλίου γεγονός που αποδεικνύει για ακόμη μια φορά τη μυθιστορηματική μαεστρία της συγγραφέως.
Γύρω από το διώροφο της Τσιμισκή περιστρέφονται οι ζωές, τα βάσανα, τα πάθη, οι έρωτες, τριών διαφορετικών γενεών, ανθρώπων που ποτέ δεν θα μπορούσαν να φανταστούν πόσα πολλά  ένωναν τις οικογένειες τους και κατ΄ επέκταση τους ίδιους.
Γύρω από το Διώροφο της Τσιμισκή εξυφαίνεται μια ιστορία που καταδεικνύει ότι ο άνθρωπος μπορεί να μετατραπεί στο χειρότερο δυνάστη, στο μεγαλύτερο τύραννο, στην πιο νοσηρή μορφή ζωής στον πλανήτη, όταν το μίσος, η προκατάληψη και η απληστία κυριαρχήσουν στις πράξεις του. Εξυφαίνονται η θηριωδία των Ναζί έναντι των Εβραίων, η απληστία και ανηθικότητα των Χριστιανών και Εβραίων δοσίλογων, οι γενοκτονίες που διέπραξαν οι Τούρκοι.

Γύρω από το Διώροφο της Τσιμισκή όμως εξυφαίνεται και η ιστορία του έρωτα. Ο έρωτας που τα πάντα αψηφά. Που δεν γνωρίζει σύνορα, θρησκείες, φυλές και συμβάσεις. Ο έρωτας που ευδοκιμεί και θεριεύει κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Ο έρωτας ως λύτρωση, ως διέξοδο. Αλλά και ο έρωτας ως αδιέξοδο, ως φυλακή. Ο έρωτας που χάνεται… Και πόσο διαφορετικά είναι αλήθεια όταν ο έρωτας ‘’σβήνει’’ ‘’τελειώνει’’ ‘’χάνεται’’ στην ειρηνική Ελλάδα του 2014 σε σύγκριση με τους έρωτες που χάθηκαν εξαιτίας των φούρνων του Άουσβιτς στην Ευρώπη του 2ου Παγκόσμιου πολέμου; Μήπως τελικά μετά από κάθε χαμένο έρωτα, όποιες και αν είναι οι συνθήκες, η επιλογή είναι μόνο μια; Θα μου επιτρέψτε να μην σας πω πια…
Η Γιώτα Φώτου με Το διώροφο της Τσιμισκή, δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να αναρωτηθεί γύρω από τα μεγάλα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης και να οδηγηθεί στα δικά του συμπεράσματα. 







Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου